Władza rodzicielska

Zgodnie z art. 95 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Z kolei jeśli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej oznacza w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską – czyli reprezentują  dziecko. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.

W dwóch rodzajach spraw takiego uprawnienia rodzice nie mają. Dotyczy to:

1. czynności prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz
2. czynności prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo, że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

Te same ograniczenia zasadniczo dotyczą reprezentowania dziecka w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.

Zgodnie z przepisami Krio w razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Chodzi tu o przeszkody po stronie rodzica, które są poważne, obiektywne i uniemożliwiają lub utrudniają mu wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, albo jeśli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawia ich władzy rodzicielskiej.

Co istotne, to czy rodzic ma pełnię władzy rodzicielskiej, czy jego władza rodzicielska została zawieszona bądź został jej pozbawiony nie wpływa na obowiązek alimentacyjny wobec dziecka.