Trybunał stanął po stronie obywatela

W wyroku z 8 kwietnia 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 180 w związku z art. 178 i art. 176 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. − Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: p.p.s.a.) w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie, bez wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu zamieszczenia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 78 konstytucji, a także z wywodzoną z art. 2 konstytucji zasadą ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, a ponadto, iż jest zgodny z wywodzoną z art. 2 konstytucji zasadą przyzwoitej legislacji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Trybunał Konstytucyjny uznał kwestionowaną przez skarżącą regulację za naruszającą postanowienia konstytucji. Po pierwsze dlatego, że niespełnienie wymogu materialnego, skutkujące odrzuceniem skargi kasacyjnej, oznacza nieodwracalne pozbawienie strony możliwości rozpoznania jej sprawy przez NSA, po drugie zaś dlatego, że strona ponosi negatywne skutki błędu profesjonalnego pełnomocnika procesowego.

Podstawowym celem postępowania sądowoadministracyjnego jest kontrola legalności działań administracji publicznej, w tym eliminacja wadliwych rozstrzygnięć organów administracji. Skarga kasacyjna w tym postępowaniu ma charakter zwyczajnego środka zaskarżenia nieprawomocnych orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, jest jednak środkiem wysoce sformalizowanym. Zdarzało się jednak w praktyce, iż sądy administracyjne, niezależnie od słuszności podnoszonych zarzutów, odrzucały skargi kasacyjne nie wzywając ich autorów, do ich uzupełniania. Ta praktyka, po wyroku Trybunału zostanie zaprzestana, co zaowocuje większą (rzeczywistą) możliwością usuwania wadliwych decyzji administracyjnych, w tym podatkowych, z obiegu prawnego.