Odpowiedzialność odszkodowawcza – wybrane orzecznictwo SN

1. Sąd, podzielając zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, odnosi się do żądania pozwu i odpowiednio zmniejsza zasądzone zadośćuczynienie, obowiązany jest jednak uwzględnić ograniczenie roszczenia z tej przyczyny, wskazane w podstawie faktycznej powództwa (uchwała SN z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt III CZP 105/18).

Co ciekawe w sprawie wystąpił interesujący problemem zakresu stosowania zakazu wychodzenia poza żądanie pozwu (art. 321 kpc). Sąd I instancji przyznał bowiem więcej niż domagał się Powód. SN w ustnym uzasadnieniu podał, iż sąd w zasadzie nie może zasądzić kwoty zadośćuczynienia wyższej niż w pozwie, chyba, że powód udowodni, iż wskazał sumę niższą z obawy przed dużymi opłatami sadowymi, z obawy przed przedawnieniem roszczeń, dla szybkości postępowania lub z innych przyczyn.

2. Obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega wprawdzie na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 k.c), jednak poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. bowiem jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji (Sąd Najwyższy postanowił odmówić podjęcia uchwały, postanowienie z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt III CZP 102/18).

3. Wcześniejsza naprawa pojazdu nie ma wpływu na wysokość odszkodowania. W dniu 7 grudnia br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. akt III CZP 51/18, odmówił podjęcia uchwały na zadane pytanie prawne („Czy w przypadku wyrządzenia szkody w pojeździe mechanicznym, stanowiącej szkodę częściową, w przypadku, gdy przed ustaleniem wysokości odszkodowania dojdzie do naprawy pojazdu przywracającej ten pojazd do stanu sprzed powstania szkody, odszkodowanie należne poszkodowanemu w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ograniczone jest do równowartości wydatków faktycznie poniesionych celem naprawy pojazdu, czy też powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego?”).

4. Sąd może przyznać zadośćuczynienie za krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2018 r., sygn. akt III CZP 60/17)