Brak możliwości przedawnienia zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką – niekonstytucyjny

tak orzekł w dniu 8 października 2013 r. Trybunał Konstytucyjny, sygn. akt SK 40/11.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 70 § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r., jest niezgodny z art. 64 ust. 2 konstytucji.

Trybunał podkreślił, iż płacenie podatków jest obowiązkiem powszechnym, a konstytucja nie przewiduje “prawa do przedawnienia” należności podatkowych. Niemniej, jeżeli już ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie tej instytucji, powinien przestrzegać w tym zakresie standardów konstytucyjnych. Całkowity brak przedawnienia należności zabezpieczonych hipoteką przymusową podczas kontroli podatkowej powoduje wydrążenie z treści instytucji przedawnienia i jej pozorność. Skutkiem tej regulacji jest zróżnicowanie zakresu czasowego obowiązków podatników w zależności od arbitralnego kryterium, tj. posiadania nieruchomości, na których można ustanowić hipotekę przymusową, bez względu na genezę, charakter i zakres zaległych należności podatkowych czy postawę podatnika podczas kontroli podatkowej. Ten sam cel (tj. zapewnienie maksymalnej ściągalności podatków) można osiągnąć mniej dolegliwymi dla podatnika metodami, tj. przerwaniem biegu przedawnienia na czas kontroli podatkowej. Całkowity brak przedawnienia należności zabezpieczonych hipoteką przymusową stanowi więc przekroczenie zakresu swobody regulacyjnej, przysługującego ustawodawcy w zakresie prawa podatkowego.

Zakwestionowany art. 70 § 6 ordynacji podatkowej w badanym brzmieniu decyzją ustawodawcy utracił moc obowiązującą 31 grudnia 2002 r. Wydaje się, iż bez interwencji Ustawodawcy podobny los czekać będzie art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, który jego aktualnym odpowiednikiem.