Zmiana obliczania terminów w prawie cywilnym

W dniu 1 stycznia 2017 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, która zmienia koniec terminu w prawie cywilnym.

Zgodnie z ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U. 2016 poz. 2255) termin w prawie cywilnym, a tym samym w postępowaniu cywilnym nie może mieć miejsca w sobotę..

Dotychczas art. 115 k.c. stanowił, że jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego. Teraz art. 115 otrzymuje brzmienie: „Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą“.

Uzupełnienie przepisu wskazuje wprost, że sobota nie może być dniem kończącym termin w prawie cywilnym. Nowelizacja reguluje problem, którym zajął się wcześniej Sąd Najwyższy. Uchwałą z dnia 25 kwietnia 2003 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że sobota nie jest dniem uznanym ustawowo za wolny od pracy w rozumieniu art. 115 k.c. w związku z art. 165 § 1 k.p.c. Sąd Najwyższy nadał tej uchwale moc zasady prawnej (sygn. akt III CZP 8/03). Naczelny Sąd Administracyjny analogicznie zastosował brzmienie uchwały w stosunku do art. 57 § 4 kodeksu postępowania administracyjnego w uchwale z dnia 15 czerwca 2011 r. (sygn. akt. OSNC 2004/1/1).

Na gruncie procedury karnej jest jednak inaczej.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego w sprawach karnych dominował w ostatnich latach pogląd, że w świetle przepisu art. 123 § 3 k.p.k., tzw. ,,wolną sobotę” należy traktować jako ,,dzień uznany przez ustawę za dzień wolny od pracy” (por. niepublikowane postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 października 2000 r., III KZ 73/2000, z dnia 21 marca 2003 r. II KZ 9/03, z dnia 5 czerwca 2003 r., II KZ 14/03). Ostatnio jednak Sąd Najwyższy stwierdził (patrz wyrok z dnia 24.11.2003 r., IV KZ 43/03), że sobota nie jest dniem uznanym przez ustawę za dzień wolny od pracy w rozumieniu art. 123 § 3 k.p.k. Taki pogląd prezentują też: Sąd Apelacyjny w Lublinie (por. wy- rok z dnia 26 kwietnia 1994 r., II AKr 93/94, OSA 1994, z. 10, poz. 57) i Sąd Apelacyjny w Warszawie (por. postanowienie z dnia 14 sierpnia 2003 r., II AKz 502/03, OSA 2003, z. 4, poz. 20).

Obliczanie terminów ma podstawowe znaczenie m.in. przy wnoszeniu środków zaskarżenia (ich dopuszczalności).